Bottom line. Onder de streep. Iedereen weet dat het er bij breuken uiteindelijk om gaat wat er onder de streep staat. Als dat 0 is, valt iedere basis weg. Weg is alles. Niks telt meer. Vier jaar geleden was de bodem onder mijn bestaan, niet zo egocentrisch Al, onder ons bestaan weggeslagen. Ik, gereduceerd tot minder dan nul. Onder de nullijn. Lijn of geen lijn. Stipjes. Weg. En dan loopt alles heel snel leeg. Als eerste mijn hersens. Van het een op het andere moment was er geen enkele herinnering meer of die was gehuld in nevelen. Ik kon niks meer zelf want er was geen zelf. De basis is niet waar de baas is. In alles moest ik geholpen worden. Veters strikken, aankleden, wassen. Keuzestress had ik niet, alleen maar wanhoop. Vier jaar geleden, rond deze tijd, kreeg ik de eerste elektroshocks in het Sint Anthonius. Genoemd naar de beschermheilige van hen die iets kwijtgeraakt waren. Ik was alleen mijn verstand kwijt en dat vond ik daar, tergend traag weliswaar, weer terug. En nog iedere dag lijkt er een laadje open te gaan. Wachten en wandelen.

Als iedere dag maak ik mijn rondje door Schoonhoven. Nu Petra er niet meer is, is het niet moeilijk meer om te kiezen langs wie ik ga. Corinne doet mij als iedere dag uitbundig open. Zij is net terug van Jacqueline, haar zang- en pianojuf en ze geeft mij een wasknijper van haar. Een uniek exemplaar dat een plek krijgt in onze theaterproductie Waslijn. Ode aan de baslijn. Prachtig. Herinneringen wellen op. Aan Hans Barkmeijer, de koordirigent, die tijdens een repetitie boos uitviel naar de bassen dat we alleen maar de grondtoon hoefden te brommen en dat we zelfs dat verklootten. Ik herinner mij weer de uitvoering tijdens een kerstviering met het veertigkoppen tellend koor. Een canon. Geht in die Nacht und sucht deinen Stern. Der Himmel ist weit aber nicht mehr so fern. Leben wächst neu in der Dunkelheit. Denn jeder Lichtstrahl verändert die Zeit.

Zo mooi. Helemaal toen alle koorleden zich losmaakten en met een kaars hun weg vonden in de donkere ruimte. Die plotseling niet meer zo donker was. En er was licht...

Het beeld is natuurlijk van Rivka Piekhaar.