Steen

Ook voor mij stond oktober in het teken van stoppen. Omdat al 25 jaar geleden roken aan de beurt was, koos ik dit jaar om te stoppen met een andere hardnekkige gewoonte, vloeken. Maar tering, wat is dat moeilijk in een tijd waarin tegenstellingen tussen mensen meer uitvergroot worden dan hun overeenkomsten. Dus roep ik in mijn duistere momenten maar mijn lievelingsprofeet aan. Jezus Mina werd dus Jeremiah. Voor de mensen die de bijbel niet met de paplepel is ingegoten als een soort paté de foie gras, even een korte introductie van deze profeet met wie het natuurlijk als vele profeten slecht afliep. Maar ja, had hij maar moeten leren zwijgen. Deze Jeremiah kondigde aan dat het nieuwe verbond met JHWH niet meer in steen maar in het hart van de mens gegrift zal zijn.

En dan sta ik met Iris, de kleindochter van Louis Le Roy, op het parkeerterrein naast de ecokathedraal waaraan haar opa dertig jaar geleden eens begon als een proces dat 1000 jaar de ruimte zou krijgen. Het is de laatste dag van oktober 2022 en ruim 22 graden. Boven nul. Een rode schicht parkeert naast ons en een heer van stand stapt uit. Een joviale man met twee prikstokken en een versleten Bijenkorfbroek rond zijn lendenen. Sommige mensen herken je ook al heb je ze nooit eerder ontmoet. Gedrieën lopen we naar de ingang waar zijn vrouw en mijn grote vriend Peter B te S op ons wachtten. We gaan met zijn allen de poort door en ik zak gelijk door mijn woorden en herinner mij een oud verhaal. Dat doet ook de man die ik vandaag voor het eerst zie. Hij huilt en zingt een Joods gebed. Hij is weer dat kleine Joodse jongetje dat zoveel familieleden nooit meer zag. We zijn stil. Levende stilte. Het begrip dat door mijn vriend en onze gids Peter B te S is geijkt. Wat houd ik toch van die man en wat prijs ik mij gelukkig dat wij samen werken aan de Doodgraverdialogen, het theaterstuk dat op deze plek haar première zal beleven. Eens, al zal dat proces misschien 1000 jaren duren. Alles heeft haar tijd. Het enige dat je hoeft te doen is de tijd een slinger geven. En zelfs dat hoeft niet.

In het huis van Louis Le Roy bedenk ik mij dat de tweestrijd die deze man moest ervaren en zijn unieke individualiteit een noodzakelijke voorwaarde is voor een gezonde samenleving. Alleen diegenen die zich afscheiden en isoleren om hun eigen wil door te zetten, kunnen hun leven wijden aan de ontplooiing van hun specifieke talent dat vervolgens ten goede komt aan de samenleving/ gemeenschap. Het nieuwe kan alleen bedacht worden door diegenen die anders denken en doen dan anderen. Denk en doe ik nou werkelijk anders dan al die anderen in en rond mij? Ik ben geen Gaudi of een Louis Le Roy, hoe dicht ze ook bij mij staan. Hun aversie tegen de klokkentijd en hun vermogen om tegen de tijdstroom van controle en beheersbaarheid in te zwemmen, vind ik knap en gedurfd. Why joint he navy if you can be a pirat? Dat ene oog heb ik in ieder geval mee. Of ik nog de tijd heb om voorbij mijn eigen grenzen te komen, is de vraag. En dan komt dat gedicht van Kopland in mij langs, misschien vind jij het ook mooi…

Tijd- het is vreemd mooi ook

nooit te zullen weten wat het is

en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder

dan wij, hoeveel daarvan ons zal overleven

zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt

naar iets in zichzelf, iets ziet daar

wat het meekreeg.

Zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten

van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat

een verte voorbij onze ogen

Het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken 

dat ooit niemand meer zal weten

dat we hebben geleefd

Te bedenken hoe nu we leven, hoe hier

maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder

de echo’s van de onbekende diepten in ons hoofd

Niet de tijd gaat voorbij, maar jij en ik

buiten onze gedachten is geen tijd

We stonden deze zomer op de rand van een dal

om ons heen alleen wind